Tại Diễn đàn Công nghệ và Năng lượng Việt Nam 2023, ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch Hiệp hội Điện gió và Điện mặt trời tỉnh Bình Thuận, đã thảo luận về tình hình thực trạng của ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Ông Thịnh lên tiếng về việc giá điện gió và điện mặt trời sụt giảm mạnh sau khi kết thúc thời hạn giá mua điện theo FIT (Feed-in Tariff).
Mặc dù Việt Nam luôn xem xét phát triển bền vững là một ưu tiên hàng đầu, nhưng thị trường năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời, đã trải qua thời kỳ suy thoái sau khi hết giai đoạn giá FIT.
Theo ông Thịnh, Bộ Công Thương đã áp dụng các chính sách cho các dự án chuyển tiếp, nhưng cũng gặp nhiều khó khăn. Các dự án mới hiện tại gần như không thu hút được các nhà đầu tư mới và cũng khó tiếp cận vốn ngân hàng.
Ông Thịnh đã đưa ra ví dụ về tình hình ở tỉnh Bình Thuận, nơi sau một giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, ngành điện gió và điện mặt trời bắt đầu suy giảm đáng kể. Hiện nhiều nhà đầu tư đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, nhưng không có thị trường tiêu thụ.
Ông nói: “Có nhiều dự án điện gió và điện mặt trời với quy mô hàng chục hecta đang tạm ngừng hoạt động. Các thiết bị đắt tiền bị bỏ không sử dụng, và người lao động mất việc làm, trong khi tiềm năng năng lượng tự nhiên vẫn còn nhiều nhưng không được tận dụng.”
Nguyên nhân chính của tình trạng này là vấn đề giá điện. Ông Thịnh lưu ý rằng ở một số quốc gia khác, giá điện dao động trong khoảng 30 – 40 cent, trong khi đầu tư vào năng lượng gió và năng lượng mặt trời có giá 10 – 15 cent là điều dễ dàng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc này trở nên khó khăn hơn.
“Việc đạt được cùng lúc hai mục tiêu: giữ nguyên giá điện để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế và thu hút đầu tư vào ngành năng lượng tái tạo là điều rất khó”, ông Thịnh cho biết. Ông cũng lưu ý rằng “Mục tiêu của Việt Nam là có 22.000 MW điện gió trên bờ vào năm 2030, nhưng hiện chỉ có khoảng 5.900 MW đã được triển khai. Dư địa vẫn còn rất lớn, nhưng nếu không có chính sách thích hợp, các nhà đầu tư không dám tham gia. Cả các nhà đầu tư tư nhân và đầu tư nước ngoài đều đang cân nhắc mạnh mẽ.”
Ông Thịnh đánh giá rằng nếu không có các chính sách đúng hướng, việc huy động nguồn lực tài chính và nhân lực sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Trong tình thế này, mục tiêu của Quy hoạch Điện VIII có thể sẽ trở nên xa vời nếu không có sự hỗ trợ và điều chỉnh thích hợp từ phía chính phủ và ngành công nghiệp năng lượng tái tạo.
