Mặc dù không đạt được mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản 54 tỷ USD như kế hoạch, nhưng năm 2023 đã chứng kiến ngành nông nghiệp Việt Nam trải qua một năm thặng dư thương mại cao nhất trong những năm gần đây, chiếm trên 42,5% tỷ lệ xuất siêu của cả nước. Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã chia sẻ thông tin này với báo giới.
Trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt là trong thị trường xuất khẩu lâm sản và thủy sản, ngành nông nghiệp đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng với ước tính tăng trưởng GDP toàn ngành lên đến 3,83% – con số cao nhất trong nhiều năm. So với các năm trước, năm 2019 tăng 2,67%, năm 2020 tăng 3,04%, năm 2021 tăng 3,27%, và năm 2022 tăng 3,36%.
Nông nghiệp tiếp tục giữ vị trí quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực, góp phần quan trọng vào sự cân đối của nền kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô. Một số con số cụ thể cho thấy điều này, với sản lượng lúa đạt 43,4 triệu tấn (tăng 1,7% so với năm 2022), sản lượng thịt hơi đạt 7,6 triệu tấn (tăng 3,5%), và sản lượng thủy sản đạt 9,3 triệu tấn (tăng 2,9%).
Kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp đã vượt trên 53 tỷ USD, tạo ra thặng dư thương mại trên 11 tỷ USD, đây là mức cao nhất trong nhiều năm và chiếm trên 42,5% tỷ lệ xuất siêu của cả nước. Các mặt hàng xuất khẩu đạt kỷ lục cao, bao gồm hàng rau quả tăng trên 70% và gạo tăng trên 36%. Đặc biệt, gạo ST25 đã lần thứ 2 đoạt giải quán quân về gạo ngon nhất thế giới.
Năm 2023 cũng đánh dấu thành công của nhiều sự kiện quan trọng quốc gia và quốc tế do ngành nông nghiệp tổ chức, như Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo, Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề, và Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng chống thiên tai. Những sự kiện này đã góp phần quảng bá hình ảnh và thương hiệu nông lâm thủy sản của Việt Nam trong nước, khu vực và trên trường quốc tế, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ nông sản.
Năm 2023 cũng chứng kiến một sự gia tăng đáng chú ý trong số lượng sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, đạt 11.000 sản phẩm. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp quảng bá và tiêu thụ sản phẩm.
Ngoài ra, trong năm 2023, ngành Nông nghiệp đã thành công trong việc nghiên cứu, sản xuất và xuất khẩu vaccine thương mại phòng bệnh dịch tả lợn Châu Phi.
Mặc dù có những điểm sáng, ngành nông nghiệp vẫn đối mặt với một số thách thức. Ba Quy hoạch ngành quốc gia thời kỳ 2021 – 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (liên quan đến lâm nghiệp, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và cảng cá) chưa được ban hành đúng kế hoạch. Các chỉ tiêu liên quan đến tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản và tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới vẫn chưa đạt đủ theo kế hoạch của Chính phủ. Các hình thức tổ chức và liên kết sản xuất chưa được ổn định, và việc liên kết theo chuỗi giá trị để thúc đẩy cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao để giảm chi phí trung gian và tạo giá trị gia tăng còn chưa phổ biến. Ngoài ra, vấn đề phá rừng, vận chuyển, tàng trữ lâm sản trái phép, “Thẻ vàng” về IUU, và sạt lở bờ sông, bờ biển vẫn đang là những thách thức đang diễn ra và cần được giải quyết.