Lượng tiền gửi đổ vào hệ thống ngân hàng đang đạt mức kỷ lục, tuy nhiên, hoạt động cho vay, nguồn lợi nhuận chính của các ngân hàng thương mại, đang gặp khó khăn do nguy cơ “thất nghiệp” khi tiền gửi đổ vào mạnh mẽ.
Một phần quan trọng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại là việc huy động tiền gửi từ dân cư và tổ chức kinh tế, sau đó cấp tín dụng cho nền kinh tế để tạo lợi nhuận cho ngân hàng. Thu nhập lãi thuần từ hoạt động tín dụng thường chiếm tỷ lệ lớn trong tổng doanh thu của ngành ngân hàng.
Theo thống kê, doanh thu từ hoạt động cho vay của các ngân hàng lớn như Vietcombank, Techcombank, và ACB chiếm tỷ lệ cao trong tổng doanh thu của họ.
Tuy nhiên, trong trường hợp việc giải ngân tín dụng không diễn ra nhanh chóng hoặc cho vay bị chậm lại trong bối cảnh thanh khoản đủ dồi dào, biên lợi nhuận (NIM) của các ngân hàng giảm sút, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ.
Tăng trưởng tín dụng đang là một chủ đề “nóng” trong năm 2023, nhưng nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế vẫn yếu dù lãi suất cho vay đã giảm. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 23/11/2023, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế tăng gần 8,4% so với cuối năm 2022, thấp hơn so với kế hoạch năm và mức tăng trưởng được NHNN đặt ra. Do đó, còn dư địa để tăng tín dụng vào cuối năm là khoảng 6%, tương đương 735 nghìn tỷ đồng.
Trong khi đó, lượng tiền gửi của dân cư tại các tổ chức tín dụng đã tăng đột ngột trong tháng 9/2023, lên mức kỷ lục hơn 6,44 triệu tỷ đồng, cao gấp 11 lần so với cùng kỳ năm 2022. Tiền gửi của dân cư đã tăng tổng cộng 583.494 tỷ đồng so với cuối năm 2022, đây là mức tăng trưởng tiền gửi cao nhất trong 9 tháng qua.
Cùng với tiền gửi của tổ chức kinh tế, tổng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng đã đạt mức 12,68 triệu tỷ đồng vào cuối quý III/2023, mức kỷ lục trong lịch sử ngành ngân hàng. Mặc dù lãi suất huy động liên tục giảm, nhưng tiền gửi vẫn hấp dẫn hơn so với các kênh đầu tư khác.
Với lượng tiền gửi lớn như vậy, các ngân hàng thương mại đang đối mặt với khó khăn trong việc giải ngân tín dụng. Các ngân hàng đã cố gắng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân vay vốn bằng cách cung cấp các chương trình ưu đãi và lãi suất cho vay thấp hơn.
Tuy nhiên, việc giải ngân vẫn gặp khó khăn, đặc biệt khi lãi suất giữa các ngân hàng tiếp tục giảm sút và nhu cầu vay vốn giảm đi. Các chuyên gia cho rằng việc lãi suất thấp phần nào phản ánh nhu cầu vốn vẫn chưa được cải thiện, và nhu cầu vay vốn dự kiến sẽ tiếp tục thấp đầu năm sau.
Các ngân hàng đề xuất cần có giải pháp tổng thể và sự nỗ lực hợp nhất từ các ngành và doanh nghiệp để tăng cường khả năng tiếp cận vốn của nền kinh tế. Việc khơi thông mạch máu tín dụng yêu cầu cả sự đồng thuận và hỗ trợ từ cấp trên và cấp dưới, vì việc giải ngân tín dụng không thể thực hiện bằng một cánh tay một mình.
