Theo các nghiên cứu trong lĩnh vực tâm thần học, có một hiện tượng bí ẩn gắn liền với giấc ngủ mà từ 10 đến 40% dân số trên thế giới ít nhất một lần đã trải qua, đó chính là “bóng đè”. Hiện tượng này thường khiến người trải qua cảm giác kỳ quái và hoàn toàn thất vọng. Một số người tin rằng “bóng đè” là do thế lực siêu nhiên, “người âm”, hoặc thậm chí là nguyên nhân từ người bị “yếu bóng vía”. Dẫn đến việc thực hành nhiều biện pháp trừ tà như dán bùa, đeo ngải, uống nước thải tàn nhang để “trục xuất” bóng. Nhưng thực tế là gì?
Có nhiều hình dạng khác nhau của hiện tượng “bóng đè”, và mỗi người có thể trải qua những trải nghiệm khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung là sự cảm giác bị áp lực, khó thở, và cảm giác như đang trải qua một sự kiện kỳ quái giữa giấc ngủ. Bất kỳ ai từng trải qua “bóng đè” đều biết rằng sự tức ngực, khó thở và sợ hãi có thể khiến cơ thể tê cứng, khó di chuyển, và thậm chí không thể kêu cứu được. Có người thậm chí bị tỉnh dậy nhưng vẫn đang bị kích thích bởi sự sợ hãi và không dám tiếp tục giấc ngủ.
Ngành tâm thần học đã phân chia “bóng đè” thành ba nhóm chính:
- Ảo giác đột nhập: Người trải qua “bóng đè” dạng này thường cảm thấy có người lạ xâm nhập vào không gian của họ, di chuyển xung quanh hoặc thậm chí ngồi trên giường. Họ trải qua cảm giác sợ hãi, cơ thể bị tê cứng, khó thở, và khi tỉnh dậy, họ có thể còn cảm thấy mệt mỏi do cơn co cơ.
- Ảo giác thăng bằng: Đây liên quan đến sự rối loạn tiền đình. Người trải qua dạng này thường cảm nhận rằng họ đang rơi xuống vực sâu hoặc từ tòa nhà cao xuống đất với một cảm giác thật đáng sợ. Những cảm xúc này thường giống thực tế và có thể làm cho họ mất thăng bằng khi tỉnh dậy.
- Ảo giác thực thể: Đây là dạng “bóng đè” phổ biến nhất. Những người trải qua nó thường cảm nhận áp lực trên ngực hoặc bụng, khiến họ tê cứng và gặp khó khăn trong việc thở. Họ chỉ tỉnh dậy khi cảm thấy sự thiếu oxy và trải qua trạng thái thần kinh căng thẳng.
Bản chất kì bí của “bóng đè” đã được nhiều tín đồ huyền bí nói về sự can thiệp của thần thánh hoặc ma quỷ. Tuy nhiên, khi tâm thần học và y học phát triển, hiện tượng này đã có thể được giải thích hơn. Nghiên cứu về hoạt động của hệ thần kinh đã cho thấy rằng “bóng đè” có thể là kết quả của sự rối loạn giấc ngủ, với nguyên nhân chính là khả năng của não bộ trong việc điều tiết chu kỳ thức ngủ và ngủ.
Trong chu kỳ giấc ngủ bình thường của con người, có hai giai đoạn chính: giai đoạn đầu và giai đoạn sau. Trong giai đoạn đầu, người ngủ có thể trải qua các trạng thái khác nhau nhưng thường rất nhạy bén và dễ tỉnh giấc. Giai đoạn sau của giấc ngủ thường là giai đoạn sâu hơn, trong đó người ngủ có thể trải qua những trạng thái mơ màng và khó thức giấc. “Bóng đè” thường xảy ra khi người ngủ từ giai đoạn sau tỉnh dậy và bước vào giai đoạn thức dậy, nhưng cơ thể vẫn đang ở trong tình trạng chuyển động giả mạo của giai đoạn sau.
Nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến hiện tượng “bóng đè”, bao gồm căng thẳng tâm lý, lo âu, căng thẳng, và thậm chí cả những thuốc kích thích. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiện tượng “bóng đè” thường xảy ra trong giai đoạn REM của giấc ngủ, khi mà tâm trí tỉnh giấc nhưng cơ thể vẫn bị tê liệt.
Như vậy, hiện tượng “bóng đè” không phải là một hiện tượng siêu nhiên hoặc ma quỷ, mà có thể được giải thích bằng các quá trình sinh lý và tâm lý trong cơ thể con người. Tuy nhiên, sự kì bí và kỳ quái của nó vẫn khiến nó trở thành một đề tài thú vị cho nghiên cứu và thảo luận.
