Nguyễn Quang Thiều là một trong những nhà thơ tiên phong trong lĩnh vực đổi mới thơ hiện đại, với những tác phẩm đặc sắc đầy tính cá nhân. Sự cá tính đó không chỉ thể hiện trong thơ mà còn trong các sáng tác văn xuôi của ông. Dù cho là những tác phẩm viết cho thiếu nhi, bút pháp của ông vẫn luôn mang đậm dấu ấn của sự tìm tòi và khát khao đổi mới.
Truyện Làng Quê: BÍ MẬT HỒ CÁ THẦN (Tập 01)
Tác phẩm Bí mật hồ cá thần là một ví dụ rõ rệt về sự sáng tạo đó. Được viết với phong cách hiện thực huyền ảo, tác phẩm xóa bỏ hoàn toàn lối kể chuyện giản đơn thường thấy trong các tác phẩm văn học thiếu nhi cùng thời. Với ngòi bút huyền bí, Nguyễn Quang Thiều đã tạo dựng một không gian kỳ diệu, nơi đầy những bí ẩn và phi lý, nhưng lại cuốn hút người đọc.
Trong câu chuyện, tại đầm Vực, có một con cá một mắt đã sống đến 50 năm. Dù người dân trong làng đã cố gắng bắt nó, nhưng mọi nỗ lực đều vô ích. Dân làng cho rằng con cá đã biến thành quỷ, và mỗi lần nó xuất hiện, mọi người đều cảm thấy những điềm báo không lành. Bà nội Mon, người già trong làng, luôn tin rằng đó là một con cá thần không thể bắt được, và bà còn cảm nhận được một không khí linh thiêng quanh đầm Vực, nơi mà bà vẫn nghe thấy tiếng gõ mõ từ dưới mặt nước vọng lên.
Những câu chuyện kỳ bí về con cá thần được dân làng truyền tai nhau, và Mon, cậu bé hiếu kỳ trong làng, luôn tò mò về những bí mật xung quanh con cá. Tuy nhiên, cậu chỉ thực sự được mở ra một cuộc phiêu lưu khi ông Bộc, người già trong làng, kể cho Mon về bí mật của con cá thần. Kể từ đó, với sự ra đi của ông Bộc, Mon cùng những đứa trẻ khác trong làng bắt đầu bước vào một cuộc hành trình phiêu lưu, khám phá những điều kỳ diệu xung quanh con cá thần.
Truyện Làng Quê: BÍ MẬT HỒ CÁ THẦN (Tập 02)
Nguyễn Quang Thiều, với sự yêu thích tạo dựng không khí huyền bí, đã thổi vào tác phẩm một cảm giác kỳ quái, đôi khi khiến người đọc phải giật mình. Nhưng điều thú vị là, những đứa trẻ trong tác phẩm lại được khắc họa với một vẻ đẹp sử thi, như những anh hùng thật sự trong một câu chuyện kỳ diệu. Người anh hùng chính trong tác phẩm là Mon, cậu bé 13 tuổi, người đã bắt được con cá thần, một hành động đầy li kỳ và kỳ diệu. Đây chính là yếu tố thu hút đặc biệt đối với các độc giả nhỏ tuổi, khi câu chuyện mang đậm không khí huyền bí và có chút “phép thuật.”
Tuy nhiên, tác phẩm Bí mật hồ cá thần không chỉ dừng lại ở một câu chuyện phiêu lưu. Nó còn là một hành trình khám phá những ngõ ngách sâu tối nhất trong tâm hồn con người. Câu chuyện chứa đựng nhiều tầng lớp ý nghĩa sâu xa và triết lý thâm trầm, điều này khiến những độc giả lớn tuổi cũng phải suy ngẫm và cảm nhận.
Tác phẩm không chỉ là một cuộc phiêu lưu kỳ thú, mà còn là một lời tự sự cảm động về những nỗi lòng thầm kín của trẻ con và người lớn. Nguyễn Quang Thiều đã khéo léo truyền tải thông điệp rằng chỉ khi có sự chân thành, lòng tin và sự ân cần, chúng ta mới có thể mở lòng với nhau, để chia sẻ và an ủi những “nỗi đời riêng” của mỗi người.
Hình ảnh những đứa trẻ nhỏ quây quần bên ông Bộc, nghe ông kể chuyện và chuẩn bị bữa ăn cho ông, thật sự rất cảm động. Những đứa trẻ vốn tinh nghịch và thường nghĩ ra đủ trò láu cá lại trở nên dịu dàng và ấm áp trong khoảnh khắc đó. Đó là hình ảnh mà ta có thể bắt gặp ở bất kỳ nơi đâu, trong bất kỳ thời điểm nào, nhưng vẫn có sức gợi cảm mạnh mẽ đến tâm hồn mỗi người.
Với ngôn ngữ đậm chất trữ tình và gợi cảm, Bí mật hồ cá thần đã khắc họa những cung bậc cảm xúc đa dạng, tạo nên một không gian vừa lãng mạn, vừa huyền bí, lại vừa tươi vui và sôi động của trẻ thơ. Ngôi làng bên đầm Vực trong tác phẩm cũng là hình ảnh của bao nhiêu ngôi làng trên đất nước này, ẩn chứa những bí mật và kỳ diệu mà chúng ta cần thời gian để khám phá.
Tác phẩm Bí mật hồ cá thần đã giành giải B trong cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi của Nhà xuất bản Kim Đồng năm 1996 – 1997 và vừa được tái bản lần thứ 5 trong loạt ấn phẩm kỷ niệm 60 năm thành lập NXB Kim Đồng.
